Wist je dat een hammam een wondermiddel is voor jou lichaam?
Graag neem ik jullie even mee naar de traditionele badrituelen uit het Midden-Oosten en de Arabische Magrheb landen.
Wellnesscentra en sauna’s zijn hip, over de hele wereld, zelfs bij mensen thuis. In de Maghreb landen is de hammam al eeuwenlang een begrip. Mannen en vrouwen komen er niet alleen om te ontspannen, maar ook om elkaar te ontmoeten, geheimen te delen en rituelen uit te voeren. Eucalyptusgeur, rozemarijnzalf, body scrubs, zwarte zeep enz...
De wellnesssector weet waar ze de inspiratie moet halen. Traditionele recepten uit de Marokkaanse hammamcultuur geraken vandaag aan sneltempo ingeburgerd. Nieuwe hammams duiken op in steeds meer Europese steden dankzij globalisering en migratie. Je vindt hammam ruimtes niet alleen in grote saunacomplexen, steeds meer Vlamingen met Maghrebijnse roots openen een eigen wellnesscetra, waar wordt teruggegrepen naar de authentieke hammam cultuur.
Riad Nagiba is zo geboren, met mijn grote passie voor mijn roots en schoonheidszorgen is ons Arabisch ingerichte privéwellness met verschillende hammam rituelen ontstaan. Traditionele producten wordt hier gretig gebruikt.
Er is geen schoonheidsritueel dat zo verfijnd is als de eeuwenoude tradities die beoefend worden in de hammams.
Schoonheid en gezondheid in volmaakte harmonie met luxe, ontspanning en genot. Een cultuur waarin dit principe zo tot kunst verheven wordt. De kostbare oliën, rijke crèmes, delicate parfums weldadige scrubs waarmee de weelderige haremdames en odalisken van weleer hun schoonheid verzorgden zijn nu ook geopenbaard aan het westen.
In de Maghreb landen is de hammam namelijk veel meer dan een wellnesscentrum, het is al eeuwenlang een ankerpunt voor het sociaal weefsel, zeker voor vrouwen. Ook hun historische waarde is groot: de wortels van de hammam liggen immers in de Romeinse badcultuur, waardoor deze publieke badhuizen een traditie van 2000 jaar in leven houden.
Stoombad of hammam?
Er werden al vele namen gebruikt voor deze ruimtes, de Romeinen noemden het een “sudatorium” (zweetruimte) de Spartanen noemden het “laconium”.
Stoombaden waren vroeger vooral te vinden in het Turks-Ottomaanse Rijk als onderdeel van een hammam.
Vandaag noemen we deze ruimtes voornamelijk stoombad, hamam of hammam, ook Turks stoombad is een veel gebruikte term.
Welk effect heeft nu een stoombad op ons lichaam en wat doet het met ons algemeen welzijn?
Een stoombad is een warme ruimte van 40 à 60 graden Celsius met een hoge luchtvochtigheid van ongeveer 98%.
De huid wordt zacht en soepel doordat de doorbloeding gestimuleerd wordt, daarnaast heeft het een ontspannende werking op onze geest.
Een hammam sessie is niet alleen een zalige manier om te genieten en te ontspannen, maar het doet nog veel meer met ons lichaam.
Het regelmatig gebruik van een stoombad zuivert je huid van dode huidcellen.
Een stoom sessie zal ervoor zorgen dat je gaat zweten, waardoor je poriën gaan openstaan.
In combinatie met een heerlijke hammam ritueel zorgt dit ervoor dat je huid gaat stralen als nooit tevoren!
Een traditioneel hammamritueel bestaat uit vijf stappen: stomen, zepen, schrobben, modderen en inwrijven met olie. Voor elke stap zijn er specifieke producten. Elk product heeft een eigen verhaal.
De eerste stap: Warm water op een warm lichaam.
Overgiet jezelf met warm water tot je huid helemaal week is geworden.
Warm water uit de kraan? Een luxe die men zich voor de 19de eeuw niet kon voorstellen. In Romeinse badhuizen wordt (vanaf ca 200 v.C.) warm water in een ketel boven de stookoven verhit. De warme badkuipen worden slechts één maal per dag gevuld. Alle bezoekers baden dus in hetzelfde water. Vanaf de 7de eeuw verspreidt de islam zich razendsnel over delen van het vroegere Romeinse Rijk. Bestaande badhuizen krijgen in het nieuwe geloof een prominentere plek in functie van de rituele reiniging voor het gebed.
De hammam wordt geboren!
Het water wordt met een tassa, een kleine messing schaal uit de emmers geschept. Vroeger werd er een kebb, een houten emmer met een inhoud van 20 liter, gebruikt om het water te putten uit het hete bassin. Daarbij was vastgesteld dat de hoeveelheid water die een klant mocht gebruiken tussen de 4 tot 6 houten emmers lag. Als er meer water gebruikt werd moest de klant extra betalen. Tegenwoordig worden er plastic emmers gebruikt.
De tweede stap: Inzepen en laten intrekken.
De geur van zeep overweldigt je in de hammam. Vooral de natuurlijke zepen verrijkt met eucalyptus zijn geliefd.
In Turkse badhuizen is het inzepen zelfs uitgegroeid tot een ritueel op zich. Je hele lichaam verdwijnt in een schuimwolk.
De huidige ‘harde zepen’ waren onbekend. De Romeinen gebruikten vooral olijfolie. In de middeleeuwen wordt de zeepcultuur verfijnd in de Arabische wereld. Oosterse zepen raken dan in trek bij rijke Europeanen.
Vanuit het huidige Nigeria wordt ook zwarte zeep (‘dudu osun’) opgenomen in de hammamcultuur. Deze traditionele producten worden vandaag massaal herontdekt in onze wellnesscentra’s.
De derde stap: Scrubben met kessa.
Het wegschrobben van dode huidcellen is een vast onderdeel van een hammam bezoek. Elke hammam heeft een professionele schrobber in dienst, die de bezoeker met de scrubhandschoen te lijf gaat. Ook thuis gebruiken mensen een ‘kessa’ (scrubhandschoen). De hardheid van de kessa verschilt: je vindt ze zowel voor tere velletjes als voor olifantenhuiden. Door te scrubben stimuleer je nog meer de bloeddoorstroming en verwijder je toxische stoffen.
De Romeinen gebruikten geen scrubhandschoenen, maar wreven zich in met zout en zand. Deze traditie leeft vandaag door in de zoutscrubs. Om zich af te drogen gebruikten de Romeinen linnen doeken, de voorlopers van de ‘kessa’. Vandaag zijn scrubhandschoenen nog zelden van linnen gemaakt. Doorgaans bestaan deze uit viscose
De vierde stap : Modderbad
Nu de dode huidcellen van je lichaam zijn verwijderd, smeer je rhassoul-modder over lichaam en haar.
Na het schrobben en spoelen volgt in Marokkaanse hammams traditioneel een modderbehandeling. Het lichaam wordt ingewreven met klei om de huid te helen en te voeden. Het gebruik van klei en modder wordt al in Romeinse teksten beschreven. Rhassoul, de bekende helende klei, is afkomstig uit Marokko.
Om van ruwe klei een huidmasker te maken, worden extra ingrediënten toegevoegd. Iedere familie heeft een eigen recept. Natuurlijke producten (zoals honing, bloemen en olie) zijn vandaag erg in trek.
Laatste stap: inwrijven met een lekker geurtje.
Na grondig spoelen en afdrogen volgt de kers op de taart: een lekker geurtje.
Afspoelen met een fris verkoelt water is de boodschap, let erop dat je eerst de polsen en voeten afspoelt, pas daarna je ganse lichaam.
Na dit ritueel is het tijd om je lichaam te laten rusten en te hydrateren, drink daarom voldoende water of geniet van een kruidenthee. Verzorg je huid met een voedende en hydraterende bodylotion.
Hammam bezoekers gaan niet enkel voor het baden en scrubben maar ook voor specifieke verzorgingen.
Dit is al zo in de Romeinse tijd. Vooral de epileerders verdienen er goed geld. Vanaf de islamitische periode worden ook de andere aanbevolen lichaamsbehandelingen uitgevoerd, zoals massages, tandverzorging, kapbeurten en haarkleuring.
Geloof me, je zal je als herboren voelen!